Specialty Coffee – Tiềm năng phát triển của cà phê Việt

Specialty Coffee, hay còn được gọi là cà phê đặc sản, là một ngành công nghiệp phát triển mạnh mẽ chỉ tại những khu vực đặc biệt trên thế giới, thường nằm ở những độ cao đặc biệt và thuộc vùng vĩ tuyến được biết đến là ‘Vành đai cà phê’ hoặc ‘Bean Belt’. Vùng này bao gồm hơn 50 quốc gia, thường được gọi là Origin, nơi cây cà phê được trồng, tuy không phải tất cả đều sản xuất cà phê đặc sản.

Một số quốc gia, như Việt Nam, tập trung phát triển chủ yếu là giống Robusta, trong khi một số khác tập trung vào giống Arabica chất lượng thấp để sản xuất cà phê hòa tan và các dạng cà phê thương mại khác. Ngược lại, có những quốc gia tập trung vào việc sản xuất cà phê đặc sản hướng đến việc mang về lợi nhuận vượt trội.

Điều gì làm nên sự khác biệt?

Trong ngành cà phê, từ hàng thương mại đến Specialty Coffee, tiềm năng hương vị đóng vai trò quyết định hạt cà phê sẽ được đánh giá như thế nào. Vì vậy, điều quan trọng là đặt câu hỏi: Điều gì làm nên sự khác biệt của Specialty Coffee? Có phải là vì một số khu vực may mắn có điều kiện khí hậu thuận lợi cho cây cà phê chất lượng cao? Hay có thể là nguồn giống cây cà phê có ảnh hưởng lớn hơn đến chất lượng? Khi mọi yếu tố như địa lý, khí hậu, độ cao, và lượng mưa đều ảnh hưởng đến giá cả, chất lượng và danh tiếng của cà phê, việc xác định tiềm năng hương vị thực sự trở nên quan trọng.

Ý tưởng mới về chất lượng cà phê mở rộng tầm nhìn bằng cách tập trung không chỉ vào quá trình chiết xuất và dụng cụ pha chế mà còn đặt nền tảng ở nguồn gốc và đặc điểm riêng biệt của hạt cà phê Specialty Coffee. Mỗi loại dụng cụ và phương pháp pha chế được đặc chế để làm nổi bật những hương vị đặc trưng trong hạt cà phê Specialty Coffee nhưng trong bối cảnh này, chúng ta quan tâm đặc biệt đến các yếu tố tạo ra hương vị, từ loại hạt, nơi chúng được trồng, đến cách chúng chế biến và rang. Quá trình chiết xuất và dụng cụ pha chế chỉ là một phần, được đặt ngoài vùng biên của chất lượng, vì chúng ta chỉ tập trung vào việc hiểu rõ và đánh giá các hương vị tinh tế mà cà phê mang lại.

Tiềm năng hương vị Specialty Coffee

Tiềm năng hương vị và chất lượng cà phê, theo PrimeCoffee, không xuất phát từ quá trình chế biến, mà là từ nguồn gốc của hạt cà phê trước khi trải qua bất kỳ xử lý nào. Nhìn sâu vào hạt cà phê, dù nhỏ bé nhưng lại phức tạp, chúng ta nhận thức được rằng nó không chỉ là sản phẩm cuối cùng mà còn là nguồn kiến thức không ngừng. Trong lịch sử cà phê, nghệ thuật rang và chế biến được xem là yếu tố quan trọng hoặc trụ cột trong việc khai thác tiềm năng hương vị Specialty Coffee. Ngược lại, ý tưởng mới xoay quanh việc nghiên cứu về tiềm năng hương vị của hạt từ một góc độ địa lý, giống loài, tập quán canh tác, mở ra một lĩnh vực đầy sáng tạo và vẫn còn nhiều điều để khám phá.

Dù có các dụng cụ pha chế và kỹ thuật thủ công tinh tế, nhưng ngay cả khi bạn làm chúng hoàn hảo đến đâu, chất lượng cuối cùng của cà phê vẫn không thể thay đổi nếu bạn bắt đầu với những hạt cà phê kém chất. Nói đơn giản, Craft Coffee là kết quả cuối cùng, và để đạt được chất lượng tốt nhất, chúng ta cần bắt đầu với nguồn gốc chất lượng cao.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng hương vị của cà phê

Các yếu tố ảnh hưởng đến tiềm năng hương vị của cà phê là một chủ đề phức tạp được đề cập trong nhiều tài liệu khoa học. Bảy yếu tố chính đã được nghiên cứu và chứng minh rằng ảnh hưởng đến chất lượng của cà phê bao gồm nguồn gốc gen, độ cao canh tác, sự tác động của sâu bệnh, kỹ thuật chế biến, phương pháp sấy khô, quy trình phân loại, và điều kiện lưu trữ. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vẫn tồn tại những yếu tố chưa được nghiên cứu hoặc không có đủ thông tin để đưa ra kết luận, như mức độ ánh sáng, loại đất, nguồn phân bón, hóa chất nông nghiệp, và tuổi của cây cà phê (theo The Little Coffee Know-It-All của Shawn Steiman).

Một góc nhìn đơn giản hóa từ là cần tập trung vào chất lượng của hạt cà phê trước khi rang để tạo thành Specialty Coffee độc đáo. Folmer chỉ ra rằng tiềm năng hương vị của mỗi hạt cà phê phụ thuộc vào sự tương tác phức tạp của ba yếu tố chính: Môi trường, Di truyền, và Thực hành nông nghiệp. 

Trong bối cảnh kiến thức hiện tại, chúng ta không chỉ học cách sản xuất một tách cafe nguyên chất ngon mà còn làm thế nào để bảo toàn và phát huy tối đa tiềm năng hương vị của Specialty Coffee để chúng trở nên đặc biệt và có sức cạnh tranh hơn. Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm các sản phẩm của GUVIS.vn: máy xay cafe, máy pha cafe,…